تاریخ هنر جهان – هنر قاره آمریکا از آغاز تا سدۀ ۱۶ میلادی

ساکنان بومی قاره آمریکا (آمریکای شمالی، مرکزی و جنوبی) مردمانی سرخ پوست بودند که از گذشته‌های دور از شرق قاره آسیا به این قاره مهاجرت کردند. آنها کم کم در مناطق مختلف آن قاره مستقر شدند و فرهنگ و تمدن ویژه ای را در آمریکای مرکزی (مکزیک، جزایر کارائیب، پرو و …) به وجود آوردند. اقوام بدوی آمریکا همانند جوامع آسیا مراحل تکامل تمدن و هنر قاره آمریکا را از دوره پارینه سنگی تا دوره شهرنشینی سپری کردند.

اما در سده پانزدهم میلادی با هجوم سپاهیان اسپانیایی که سلاح گرم داشتند، جریان طبیعی رشد فرهنگ و تمدن آنها از حرکت بازماند. سپس فرهنگ اروپایی بر بومیان تحمیل و سبب نابودی فرهنگ‌های اقوام بومی قارهٔ آمریکا شد. در طول یک صد سال اخیر، به دلیل مطالعات و کاوش‌های باستان شناسی آثار ارزشمندی از سفالگری، تندیس سازی و معماری و دیگر هنرهای آنها آشکار شد و روز به روز بر اهمیت هنر آنها افزوده‌می‌شود.

بخشی از شهر بزرگ تئوتیوآکان

اینک به شکل خلاصه چند تمدن مهم پیشاکلمبی امریکا که از حدود ۱۲۰۰ پیش از میلاد تا سدهٔ ۱۶ میلادی در این قاره به شکوفایی رسیده و از آنها بناهای شهری، معابد هرمی شکل، پیکره‌ها و حجاری‌های وابسته به معابد باقی مانده است، معرفی‌می‌شوند:

۱. اولمک‌ها

تصویر انسان اولمک

اولمک‌ها (Olmec) در جنوب شرق مکزیک زندگی‌می‌کردند و نخستین اقوامی بودند که در حدود ۱۲۰۰ پیش از میلاد وارد تمدن شهری شدند. آنها از پایه گذاران تمدن‌های آمریکای مرکزی محسوب‌می‌شوند. اولمک‌ها در ساخت بناهای مذهبی و پیکره‌های بزرگ یادمانی به ویژه سردیس‌ها توانا بودند. از آثار مکشوف چنین استنباط‌می‌شود که اولمک‌ها در دانش نجوم بسیار پیشرفته و تقویم‌های دقیقی داشته اند.

۲. مایاها

مایاها در شرق آمریکای مرکزی‌می‌زیستند و در حدود ۱۰۰ پیش از میلاد وارد مرحله شهرنشینی شدند و کم کم به اوج زندگی شهرنشینی خود رسیدند. آنها در ساخت بناهای شگفت انگیز، یادمان‌های سنگی، سفالگری، فلزکاری و نساجی توانا بودند. آنان در همه جا بر دیواره بناها نقش برجسته‌های نمادین‌می‌ساختند. خصوصیات بارز این نقش برجسته‌ها انبوهی و فشردگی صورت‌های شبه انسان و حیوان و شکل مکعب گونه آنها است. معمولاً پیکره‌ها با لباس مذهبی یا آئینی در میان علایم یا حروف رمزی نمایش داده‌می‌شوند.

خدای خورشید مایاها